🏗️Het restauratieplan van molen De Hoop

De restauratie van Molen De Hoop is een zorgvuldig opgebouwd plan dat de molen terugbrengt naar zijn oorspronkelijke staat uit 1864 — compleet met kap, wieken, en een volledig werkend maalwerk. Het doel is niet alleen om het uiterlijk te herstellen, maar ook om de molen weer functioneel te maken als korenmolen.

De restauratie startte met het ontmantelen van alles wat er in de loop van de 20e eeuw aan was toegevoegd en geen onderdeel is van het rijksmonument, zoals de elektrische hamermolen, mengketels en moderne mechaniek. Alles wat niet bij de oorspronkelijke molen hoorde, is verwijderd.

🧱 De basis: romp en metselwerk

De stenen romp van de molen is vanaf het begin aangepakt, zowel aan de buitenkant als de binnenkant. Losliggende stenen zijn opnieuw ingemetseld en het voegwerk is compleet vernieuwd. Scheuren in het bovenste deel van de molen zijn hersteld met roestvrijstalen verankeringen, die in de lengtevoegen zijn aangebracht om verdere scheurvorming te voorkomen.

De molen kreeg opnieuw zijn historische uitstraling, inclusief het herstel van rollagen, raamtogen en dorpels. Zelfs het bovenste gedeelte van de romp, dat bij de onttakeling in hoogte was aangepast, wordt weer opgebouwd in de oude, ronde vorm. Ook de oorspronkelijke raamopeningen zijn teruggebracht.

🌳 Ruimte rond de molen

Twee bomen die ongemerkt in de jaren waren gaan groeien en met hun wortels de fundering aantastten, zijn verwijderd. De omgeving van de molen wordt weer vrijgemaakt, zodat de wind opnieuw vrij spel krijgt — een voorwaarde om straks veilig te kunnen draaien.

🪵 Balken en vloeren: kracht van binnenuit

Binnenin de molen zijn de houten balklagen per verdieping onderzocht, versterkt of volledig vervangen waar nodig. Veel balkkoppen zijn op traditionele wijze hersteld, en waar dat niet kon, is gebruikgemaakt van polymeer-chemisch herstel: een moderne techniek waarbij oude balken worden verstevigd met glasvezel en hars zonder het originele karakter aan te tasten.

Op alle verdiepingen worden nieuwe vloeren gelegd met massieve grenen planken, passend bij de molenbouwtraditie. Zo ontstaat een stevige, veilige basis voor het binnenwerk.

🪟 Ramen, deuren en details

De historische ramen zijn gerestaureerd of opnieuw gegoten naar het oorspronkelijke gietijzeren model. De stellingdeuren worden opnieuw gemaakt uit oud-Amerikaans grenen en voorzien van traditioneel beslag. Alle ijzerwerk zoals muurankers, deurhengen en sluitingen wordt hergebruikt of ambachtelijk nagemaakt, ontroest, gecoat en opnieuw bevestigd.

🪜De stelling: toegang tot de wieken en het kruiwerk

Bij een ronde stenen stellingmolen als De Hoop is de stelling essentieel: het is het werkplatform op hoogte waarmee de molenaar toegang heeft tot het wiekenkruis en het kruiwerk — het mechanisme waarmee de kap in de wind wordt gedraaid.

De stelling wordt opnieuw opgebouwd met hardhouten liggers en schoren, die ambachtelijk worden ingepast. Op de vloer komen stevige, natuurlijke lariks planken te liggen, waar straks veilig op gewerkt en gelopen kan worden.

Langs de buitenrand wordt een nieuw stellinghek geplaatst, uitgevoerd in hout, bedoeld als valbeveiliging, en vormgegeven naar het traditionele model van molens uit deze bouwperiode.

De stelling is niet alleen functioneel, maar ook beeldbepalend. Vanaf hier bedient de molenaar straks het gevlucht – zoals dat al meer dan anderhalve eeuw gebruikelijk was op deze plek.

⚙️ Het maalwerk: kloppend hart van de molen

Het maalwerk is het belangrijkste en meest indrukwekkende onderdeel van een werkende windmolen. Het vormt de schakel tussen de draaiende wieken en het echte ambacht: het malen van graan tot meel.

In Molen De Hoop wordt een volledig nieuw gaande werk aangebracht: een samenstel van houten en stalen onderdelen die met elkaar verbonden zijn tot één krachtlijn. De wind drijft via de wieken de bovenas aan, die het bovenwiel laat draaien. Via de koningsspil en het spoorwiel wordt de beweging omlaag gebracht naar de steenspillen, die elk een set maalstenen aandrijven.

Er komen in totaal twee koppels maalstenen, elk voorzien van een meelpijp, kuip en luiwerk — het hijssysteem waarmee graan omhoog wordt getakeld en meel omlaag wordt geleid. Het hele systeem wordt handmatig bediend en met uiterste precisie afgesteld.

Het bijzondere is: als straks alles draait, is dit niet alleen een staaltje erfgoed, maar een werkend productieproces. Bezoekers kunnen dan zien én horen hoe meel wordt gemalen — puur op de kracht van de wind.

🎩 De kap: kroonstuk van de molen

De kap vormt het draaibare bovenstuk van de molen. Hierin zit de bovenas die het wiekenkruis draagt en het maalwerk aandrijft. De kap van Molen De Hoop wordt volledig nieuw gebouwd, op ambachtelijke wijze. Grote, gebogen eiken spanten vormen het skelet, verbonden met gordingen en ribben die samen de constructie dragen.

De buitenzijde wordt bekleed met riet, net als in 1864. Binnenin komt een nieuwe windpeluw, waarin de bovenas wordt opgesloten. De kap wordt geplaatst op een Engels kruiwerk, een systeem van rollen en een metalen rail waarmee de molenaar de kap handmatig op de wind kan draaien.

Bijzonder is dat de kap niet alleen een technisch hoogstandje is, maar ook een visueel herkenningspunt. Het rietdek, de kapvorm, de baard en het kruispunt van de wieken bepalen het gezicht van de molen. Met de herbouw van de kap krijgt Molen De Hoop haar silhouet terug — zoals het al generaties lang in het landschap thuishoort.

🌀Het kruiwerk: met de wind meedraaien

Een molen kan pas echt werken als hij met de wieken in de wind staat. Daarom krijgt Molen De Hoop een nieuw kruiwerk: het mechanisme waarmee de kap — het draaibare bovenstuk van de molen — handmatig kan worden gedraaid naar de windrichting.

Er wordt een zogenaamd Engels kruiwerk aangebracht. Dat is een systeem waarbij een stalen rail (de kruiring) op de bovenrand van de romp wordt bevestigd. Daarop komt een reeks metalen rollen, die onder de kap gemonteerd worden. Deze rollen zorgen ervoor dat de kap — ondanks zijn enorme gewicht — soepel en gelijkmatig kan draaien over de cirkelvormige rail.

Het kruien gebeurt straks zoals dat vroeger gebruikelijk was: met een kruirad en een lange ketting, die vanaf de stelling worden bediend. Door aan het kruirad te draaien, wordt de ketting strakgetrokken en draait de kap stukje bij beetje op de wind. Eenmaal goed gericht, kunnen de wieken vol wind vangen en begint het werk.

Met de restauratie van het kruiwerk wordt de molen weer volledig functioneel. Het is vakwerk op hoog niveau — letterlijk en figuurlijk.